Owrzodzenie żylne goleni
Owrzodzenie żylne goleni i przewlekła niewydolność żylna stanowią znaczący problem zdrowotny na całym świecie. Kluczem do sukcesu jest stosowanie kompresjoterapii
Podstawową przyczyną wystąpienia owrzodzenia żylnego goleni (VLU) jest niewydolność żylna, będąca rezultatem chorób układu żylnego. Nie u każdej osoby cierpiącej na chorobę układu żylnego rozwiną się owrzodzenia goleni, ale każda osoba cierpiąca na żylne owrzodzenie goleni będzie mieć objawy niewydolności żylnej, wyraźnie obecne w dokumentacji medycznej pacjenta
Epidemiologia
Owrzodzenie żylne goleni to powszechna, przewlekła, nawracająca jednostka chorobowa, której szacunkowa częstość występowania w Wielkiej Brytanii wynosi od 0,1% do 0,3%
Biorąc pod uwagę starzejące się społeczeństwo, wszystkie wymienione czynniki przyczyniają się do wzrostu kosztów leczenia zarówno dla pacjentów, jak i placówek służby zdrowia.
Etiologia
Owrzodzenie żylne goleni jest powodowane przewlekłą niewydolnością żylną (CVI). Występuje ona, gdy zastawki żylne (głębokie i/lub powierzchowne i/lub przeszywające) nie działają prawidłowo i umożliwiają przepływ krwi z powrotem w dół (refluks), do odcinka żyły poniżej.
Przyczyną może również być niedrożność światła naczyń żylnych (np. w wyniku zaburzeń procesów krzepnięcia)
Rozpoznanie przewlekłej niewydolności żylnej opiera się na charakterystyce klinicznej; przewlekłe nadciśnienie żylne powoduje szereg zmian skórnych:
- obrzęk
- widoczne naczynia włosowate wokół kostek
- zmiany troficzne skóry, takie jak przebarwienia powodowane odkładaniem się hemosyderyny
- zanik biały
- stwardnienie skóry i tkanki podskórnej (lipodermatosclerosis) oraz
- wyprysk zastoinowy
.
U pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną mięśnie łydek nie są w stanie pompować krwi żylnej, co przyczynia się do rozwoju oraz do opóźnionego gojenia się owrzodzeń żylnych. W rezultacie w leczeniu niewydolności żylnej kończyn dolnych stosuje się kompresjoterapię
Istnieje wiele czynników ryzyka dla owrzodzenia żylnego, w tym dziedziczność, otyłość, niedrożność żylna i wiek
Obciążenie kliniczne i ekonomiczne
Szacuje się, że publiczna służba zdrowia w Wielkiej Brytanii przeznacza na leczenie owrzodzeń żylnych goleni nawet 400 milionów funtów rocznie (720 mln $; 600 mln €)
Lekarze muszą pamiętać, że na wyleczenie owrzodzeń żylnych goleni największą szansę mają pacjenci hospitalizowani, u których przestrzegany jest warunek ciągłej elewacji kończyn dolnych
W zbyt wielu przypadkach nie podejmuje się wczesnego leczenia profilaktycznego ze względu na rosnącą liczbę pacjentów z owrzodzeniem żylnym goleni i niedobór łóżek szpitalnych, wysokie koszty hospitalizacji oraz chęć zachowania niezależności, głównie w przypadku osób starszych cierpiących na ten rodzaj owrzodzenia
Wpływ na jakość życia pacjenta
Owrzodzenie żylne goleni to najczęściej choroba przewlekła/ chroniczna, w której proces gojenia ran i skóry jest złożony i długi. Trwające latami postępujące zmiany traficzne powodują przerwanie ciągłości skóry z licznymi epizodami infekcji, pogarszając jakość życia
Owrzodzenia goleni można zwykle leczyć w ramach publicznych świadczeń ambulatoryjnych, ale pielęgniarki i lekarze ogólni mają dość ograniczony czas przeznaczony na spędzanie go z pacjentami. W rezultacie, w takich sytuacjach pacjenci kierowani są zwykle na leczenie kliniczne
W niedawnym badaniu eksploracyjnym porównano ból i stres odczuwany podczas zmiany opatrunku u 49 pacjentów z przewlekłymi ranami leczonymi opatrunkami atraumatycznymi oraz konwencjonalnymi. Ostre epizody bólu i stresu były znacznie niższe u pacjentów z opatrunkami atraumatycznymi
Leczenie
Istnieje kilka wytycznych i zaleceń dotyczących postępowania z owrzodzeniem żylnym goleni
Przygotowanie łożyska rany
Zasady przygotowania łożyska rany, np. z zastosowaniem akronimu TIME, zachęcają do systematycznej oceny
TIME to strategia leczenia rany — model składający się z czterech elementów, które stanowią podstawę przygotowania łożyska rany:
- Zarządzanie tkanką (Tissue management)
- Kontrola zapalenia i infekcji (Inflammation and infection control)
- Kontrola wilgotnego zarządzania raną (Moisture balance) i
- Kontrola procesu naskórkowania (Epithelial (edge) advancement)
.
Oczyszczenie jest konieczne, aby usunąć martwą lub niedożywioną i niepełnowartościową tkankę, co pobudzi do formowania się zdrowej ziarniny
Ryzyko infekcji
Przewlekłe, niegojące się rany kończyn dolnych są podatne na infekcje, które mogą doprowadzić do poważnych powikłań, takich jak opóźnione gojenie, zapalenie tkanki łącznej, powiększenie rozmiaru rany, pogarszający się ból oraz głębsze zakażenia rany prowadzące do infekcji uogólnionej
Kompresjoterapia i oczyszczanie rany mogą sprzyjać usuwaniu infekcji oraz wspomagać gojenie
Wysięk w owrzodzeniu żylnym goleni
U pacjentów z żylnym owrzodzeniem goleni występuje zwykle większy wysięk z rany niż u pacjentów z innymi rodzajami przewlekłych owrzodzeń skóry
Najważniejszym aspektem związanym ze zmniejszaniem ilości wysięku w owrzodzeniu żylnym jest odpowiednio stosowana kompresjoterapia a nie sam opatrunek
Kompresjoterapia
Kompresjoterapia jest powszechnie uznawana za podstawowy aspekt leczenia owrzodzenia żylnego goleni, ponieważ przyspiesza proces gojenia rany w porównaniu z terapią bez kompresjoterapii
Kompresjoterapia to różne narzędzia terapeutyczne, w tym rozmaite bandaże, systemy do bandażowania, odzież zapewniająca stałą kompresję oraz urządzenia pneumatyczne do kompresji przerywanej
Istotne jest, aby przed przystąpieniem do leczenia owrzodzenia kończyn dolnych metodą kompresjoterapii, ustalić podstawową etiologię owrzodzenia i wykluczyć choroby tętnic. Można tego dokonać, łącząc całościową ocenę z innymi prostymi badaniami. W 15–20% przypadków owrzodzeń żylnych goleni obok niewydolności żylnej współistnieje niewydolność tętnicza.
Rola opatrunków w leczeniu żylnego owrzodzenia goleni
Owrzodzenia wymagają aplikacji odpowiedniego opatrunku, który ma za zadanie zapewnić ochronę przed urazami, zapobiec zwiększeniu łożyska rany oraz zapewnić leczenie owrzodzenia. Z uwagi na fakt, iż owrzodzenie żylne goleni charakteryzuje się intensywnym wysiękiem, zawierającym proteazy i prozapalne cytokiny, uszkadzające często zdrową, otaczającą ranę skórę, aktualne wytyczne zalecają stosowanie opatrunków zapewniających skuteczne zarządzanie wysiękiem, przy jednoczesnym zachowaniu wilgotnego środowiska dla gojenia się rany
Wykazano, iż prawidłowe zarządzanie wysiękiem skraca czas gojenia owrzodzeń, zmniejsza ryzyko uszkodzenia skóry i powstania infekcji oraz poprawia jakość życia pacjentów, co przekłada się na zmniejszenie kosztów opieki zdrowotnej
Należy wybrać opatrunek, który:
- będzie skuteczny podczas stosowania kompresjoterapii, tj. powinien zatrzymywać wysięk, gdy wywierany jest na niego nacisk.
- jest atraumatyczny, nie uszkodzi łożyska rany ani skóry otaczającej ranę podczas zdejmowania opatrunku
- jest wygodny i dopasowuje się do łożyska rany
- nie jest alergenny
- pozostaje nienaruszony podczas usuwania
- jest dyskretny (czyli jest mało prawdopodobne, że pozostawi ślady na skórze)
- jest opłacalny, tj. zapewnia optymalny czas noszenia
.
Inne zaawansowane metody leczenia owrzodzenia żylnego goleni
Po zastosowaniu wszystkich standardowych metod opieki należy rozważyć leczenie wspomagające przewlekłego żylnego owrzodzenia goleni
Powiązane produkty Mölnlycke
'References'